مایکل سورکین معمار، شهرساز و منتقد برجسته‌ای در زمینه‎ی طراحی شهری است…

که بیش از هر چیز شهرت‌اش را مدیون پیوندی است که میان ابعاد کالبدی شهر و ساختار اجتماعی و فرهنگی آن ایجاد می‌کند. نوشته‎های او از ‎پرمایه‎ترین و نافذترین نوشته‎های شهرسازی امریکا در سه دهه‎ی اخیر بوده و تأثیر بسزایی بر نظریه‎های اجتماعی و ادراکی طراحی گذاشته است.

بیست دقیقه در منهتن کاوشی در تجربه‌ی زیستن در شهرها و به زبانی به تودرتوییِ شهرهاست. بیست دقیقه مدت زمانی که مایکل سورکین، معمار و شهرساز نیویورکی، از آپارتمانش در ویلجِ منهتن تا دفتر کارش پیاده‌روی می‌کند و در توصیفش از این پیاده‌روی، با عمق و غنایی درخور و با زبانی طنزآمیز، دیدگاه‌های جامعه‌شناختی و سیاسی را با فرم کالبدی بناهای شهر می‌آمیزد.

متون بسیاری درباره‌ی شهر و زندگی شهری نیویورک نوشته شده است که از جمله‎ مهم‌ترین آن‎ها باید به کتاب ارزشمند جین جیکوبز، مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی (۱۹۶۱)، اشاره کرد؛ کتابی که بیست دقیقه در منهتن از آن تأثیرات فراوانی گرفته است. جیکوبز شهرساز یا معمار نبود و نظریات‌اش را صرفاً بر پایه‎ی زندگی در بافت شهری منهتن پی ریخته بود؛ او منتقدی اجتماعی بود که آرمان حضور فعال اجتماع در کالبد شهرها را در سر داشت و کیفیت‎های حضور مردم را در خیابان‎ها و پیاده‎روها گوشزد می‎کرد. شاید بتوان گفت داستانی‌بودن کتاب سورکین نیز در پی بیان واقعی این کیفیت‎هاست. درسی که از سورکین می‎آموزیم تعامل با تمام چیزهایی است که در هم آمیخته‌‎اند و فضای شهرها را شکل می‌دهند. این آموزه خاستگاه‎هایی را پیش پای ما می‌گذارد تا «اصالت» شهری را که در آن‌ایم دریابیم و بتوانیم شهری را طراحی کنیم که خود را در انطباق صرف با نظریه‌ها گرفتار نمی‌کند، بلکه قادر به «مفصل‌بندی و بیان دقیق» تفاوت‎های پرشمار و درعین‌حال بدیع و تازه است.

کتاب سورکین چه به لحاظ جغرافیا و چه به لحاظ نگاهش یادآور کتاب جین جیکوبز است و مانند کار او، مسیر حرکت سورکین در منهتن و یا در تاریخ نیویورک باقی نمی‌ماند، بلکه به مقولاتی می‌رسد که همه‌ی شهرها و حتی همه‌ی بناهای ما درگیرش هستند: از پله‌ها و ورودی‌ها و آسانسورها، تا بررسی دقیق نظریه‌های معماری دیروز و امروز، و تا نقد جامعه‌شناختی و سیاست‌شناختی شهرها. او می‌نویسد: «صرفاً نمی‌خواستم کار عامه‌پسندی بکنم، می‌خواستم مباحثی را کنار هم بیاورم که معمولاً از هم جدا هستند: فرم، اقتصاد، جامعه‌شناسی، سیاست و زندگی شبانه‌روزی. برای مثال می‌خواستم نشان بدهم که تناسبات پله‌ها چگونه به سازمان‌دهی املاک (و مسائل فراتر از آن) مرتبط می‌شود».
از این رو می‌توان گفت که سورکین شهر را، با تمام جوانب کالبدی و غیرکالبدی‌اش، از منظری انتقادی می‌نگرد و به تمام شهروندان آموزش می‌دهد که شهر، فارغ از استعاره‌هایی که برایش می‌گویند، کلیتی جامع و شامل است که به شهروندان قدرت زندگی می‌دهد و از آنان قدرت زندگی می‌گیرد.

بی‌سبب نیست که مارشال برمن فقید، نویسنده‌ی کتاب تجربه‌ی مدرنیته و دوست نزدیک مایکل سورکین، درباره‌ی این کتاب گفته بود: «سورکین از محله‌ی شهرسازهای بزرگی چون لوییس مامفورد و جین جیکوبز و گریس پلی، و عضوی از گروه آنان است. پیاده‌روی کوتاهی با او در ویلج غربی به ماجراجویی پرشوری بدل می‌شود. او یکی از هوشمندترین و اصیل‌ترین کسانی است که درباره‌ی نیویورک و درباره‌ی زندگی شهری امروز می‌نویسند.»

• فهرست مطالب کتاب:
– یادداشت مترجم
– پله‌ها
– سکوی ورودی
– بلوک
– میدان واشینگتن
– محوطه‌ی لاگواردیا
– سوهو
– خیابان کانال
– تریبکا
– شماره‌ی ۱۴۵ خیابان هادسون
– مسیرهای دیگر
– شوخی دیرهنگام

معمار نیوز